Łyna
Artykuł
Łyna to najdłuższa rzeka Warmii i Mazur i największa z trzech rzek płynących przez Olsztyn. Zresztą dwie pozostałe są jej dopływami.
Większa część jej biegu, poczynając od źródeł na stokach Garbu Lubawskiego w okolicach Nidzicy (rezerwat „Źródła rzeki Łyny”), wije się po terytorium województwa warmińsko-mazurskiego (ok. 200 km). Końcowy odcinek Łyny (64 km) biegnie zaś na obszarze należącego do Rosji obwodu królewieckiego. Tam też rzeka, nazwana Ławą, w okolicach Znamienska wpada do Pregoły.
Olsztyn jest pierwszym miastem na szlaku Łyny. Zanim jednak rzeka do niego dotrze, musi pokonać kilka jezior: Duże Brzeźno, Kiernoz Mały i Kiernoz Wielki, Łańskie i Ustrych. Przed największym z nich – Łańskim – z lewej strony dopływa do niej Marózka. Za jeziorem Ustrych przełomowy odcinek Łyny przypomina górską rzekę (rezerwat „Las Warmiński”).
Łyna przecina Olsztyn na dwie niemal równe części, wpływając od południowej, a wypływając po północnej stronie miasta. Po drodze zasilają ją wody jezior Ukiel i Kortowskiego za pośrednictwem strugi Kortówki. Potem toczy swe wody przez Śródmieście i wzdłuż starówki, stanowiąc ważny element krajobrazowy Parku Podzamcze. Przepływa pod najstarszym w Olsztynie mostem św. Jana Nepomucena, dalej biegnie w sąsiedztwie zamku Kapituły Warmińskiej i pod wiaduktami kolejowymi z XIX w. Po opuszczeniu centrum miasta płynie przez Las Miejski, gdzie łączy się z rzeką Wadąg, dopływającą do niej z prawej strony.
Dalej obiera kierunek północny i przecina tereny Pojezierza Olsztyńskiego i Niziny Sępopolskiej. Płynie przez Dobre Miasto, Lidzbark Warmiński, Bartoszyce i Sępopol. Na kolejnych etapach zasilają ją wody Symsarny, Pisy Północnej, Gubra i Elmy.
Łyna jest atrakcyjną, międzynarodową trasą kajakową, umożliwiającą poznanie historii regionu i jego walorów przyrodniczych, szczególnie interesujących na obszarze wspomnianych rezerwatów. Wzdłuż szlaku przygotowano kilkanaście przystani kajakowych. Spływ można rozpocząć w okolicach Brzeźna Łyńskiego i zakończyć w nadgranicznych Stopkach. W Olsztynie popularnością cieszą się krótkie spływy wiodące przez miasto i okolice.