Zawieruchy historii, które przetoczyły się przez Warmię, w całym powiecie olsztyńskim przetrwała tylko jedna synagoga. Budowla w Barczewie przez dziesiątki lat pełniła różne funkcje, co przyczyniło się do jej ocalenia.

Bożnicę wzniesiono w stylu klasycystycznym w 1894 r. w miejscu istniejącego od 1847 r. domu modlitwy. W 1937 r. została sprzedana przez barczewską gminę. Kiedy rok później płonęły żydowskie domy i świątynie w całych Niemczech, tutaj odbywały się zajęcia modelarskie i warsztatowe. W latach 1940-45 pomieszczenia synagogi służyły nazistom jako areszt. Po wojnie zamieszkiwali je pracownicy więzienia w Barczewie.

Późniejsze niszczenie obiektu przerwało przejęcie go przez Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie w 1976 r. Po kapitalnym remoncie, który zaakcentował tradycyjne pozostałości sakralne, synagoga została przekazana Stowarzyszeniu Społeczno-Kulturalnemu „Pojezierze”. Do 1996 r. mieściło się tu Centrum Tkactwa Warmii i Mazur prowadzone przez Barbarę Hulanicką. Po kolejnym remoncie w 2000 r. w bożnicy otwarto Galerię Sztuki „Synagoga”, która organizuje wystawy plastyczne, koncerty i spotkania z ludźmi kultury. Kameralną galerię charakteryzuje niepowtarzalna, przyjazna sztuce atmosfera.
Częściowo dwukondygnacyjny, murowany budynek wzniesiono na planie zbliżonym do kwadratu. Z zewnątrz uwagę zwraca ozdobna fasada z dużymi oknami i pilastrami. Wewnątrz zachował się babiniec z drewnianą balustradą na piętrze, a także liczne przedmioty liturgiczne wraz z księgami.