Dom Polski
Opis obiektu
Partyzantów 87
Ten piękny i okazały budynek jest architektonicznym symbolem sprawy polskiej w Olsztynie. W I połowie XX w. mieścił się tu ośrodek polskiej myśli patriotycznej. Dziś pomieszczenia budowli zajmuje Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego i Instytut Pamięci Narodowej.
Ściśle rzecz biorąc, obecny gmach jest pochodzącą z 1980 r. rekonstrukcją pierwotnej budowli, która została wyburzona na początku lat 70. ubiegłego wieku. Na szczęście kopia jest z zewnątrz wierna oryginałowi, co wcale nie było niegdyś tak oczywiste.
Pierwowzór został wzniesiony w latach 1890-92 w stylu eklektycznym. W dwukondygnacyjnym, narożnym gmachu przez wiele lat mieściły się hotele, m. in. „Reichshof”, „Centralhotel”, „International” czy „Concordia”. W 1919 r. polski rząd zakupił ów budynek i umieścił tu biura organizacji, które przygotowywały działania związane z plebiscytem na Warmii i Mazurach, m. in. Warmińskiej Rady Ludowej. Po przegranym plebiscycie właścicielem gmachu został Bank Ludowy. Aż do 1939 r. nadal urzędowały tu polskie organizacje: Związek Polaków w Niemczech, przedszkole, szkoła i biblioteka, hufiec harcerski, a także teatr kukiełkowy „Bajka”. To w tym czasie utrwaliła się nazwa Dom Polski.
Do OBN-u gmach należy od 1968 r. Jego nagła rozbiórka w latach 70. była zaskoczeniem. Jeszcze większe przyszło, gdy okazało się, że w jego miejscu ma stanąć nowoczesny budynek. Protesty skłoniły władze do rekonstrukcji oryginalnej bryły. Wnętrza Domu Polskiego można zwiedzać w godzinach pracy mieszczących się w nim instytucji.