Wycieczka umożliwia poznanie najbardziej reprezentatywnej architektury secesyjnej Olsztyna. Składa się z dziewięciu etapów, które wiodą przez kolejne ulice i przedstawiają poszczególne kamienice powstałe na przełomie XIX i XX w.

Długość całkowita: 3200 m
Czas trwania: 60-90 min
Uczestnicy: osoby zainteresowane historią i architekturą, w różnym wieku

Etapy wycieczki:

1. Hotel Wileński
600 m, 8 min

Zaczynamy od budynków przy ul. Knosały 5 i 7, pochodzących z 1904 r. Pierwotnie należały one do właściciela tartaku, a mieściły się w nich mieszkania dla majętnych lokatorów. W 2009 r. w odrestaurowanej kamienicy pod numerem 5 urządzono hotel. Idąc dalej, kierujemy się w stronę mostu św. Jakuba, a po jego pokonaniu podążamy ul. Pieniężnego wzdłuż pozostałości murów obronnych miasta.

2. Dom Bankowy
50 m, 0,5 min

Dochodzimy do kamienicy przy ul. Pieniężnego 6/7, wybudowanej w latach 1902-05. Frontową fasadę budynku ozdobiono z dbałością o detale, a jego bryłę wieńczy kopuła z iglicą. Tzw. Dom Bankowy przez wiele lat był siedzibą instytucji finansowych, m.in. Banku Rzeszy, później Banku Olsztyńskiego. Obecnie mieści się w nim firma ZETO. Z ul. Pieniężnego skręcamy w lewo na pl. Jana Pawła II.

3. Książnica Polska
300 m, 4 min (plus czas zwiedzania)

Tutaj pod numerem 2/3 możemy obejrzeć zdobioną secesyjnymi ornamentami kamienicę, która obecnie jest siedzibą Książnicy Polskiej. Budynek powstał w latach 1910-12. Warto zajrzeć również do jego środka i skorzystać z najstarszej w Polsce i jednej z najstarszych w Europie czynnej windy osobowej. Dalej swoje kroki kierujemy w ul. 1 Maja i skręcamy z niej w prawo w ul. Mrongowiusza.

4. Kamienica Naujacka
500 m, 7 min

Przy ul. Mrongowiusza 4 widzimy XIX-wieczną kamienicę będącą elementem secesyjnej zabudowy mieszkalnej śródmieścia. Po sąsiedzku, przy ul. Dąbrowszczaków 3, wznosi się jedna z piękniejszych olsztyńskich kamienic, także pochodząca z XIX w. W 1907 r. w bogato dekorowany, secesyjny pałacyk przekształcił ją ówczesny właściciel Otto Naujack. Obecnie budynek jest siedzibą Miejskiego Ośrodka Kultury. Idziemy dalej ul. Dąbrowszczaków, potem skręcamy w prawo w ul. Mickiewicza, by przy skrzyżowaniu z ul. Kościuszki podziwiać kolejną perełkę architektury.

5. Willa ze Strażnikiem
250 m, 4 min

Mimo że dom jest nieco zaniedbany, dobrze widać wszelkie secesyjne elementy dekoracyjne: ornamenty roślinne, zdobione parapety, wieżyczki czy balkony. Nazwa willi, zbudowanej w 1903 r., wzięła się zapewne od płaskorzeźby na elewacji budynku, przedstawiającej strażnika pobierającego opłaty za wjazd do miasta. Wracamy na ul. Dąbrowszczaków.

6. Villa Fortuna
200 m, 3 min

Naszym oczom ukazuje się wyjątkowa kamienica z 1901 r. z inskrypcją nazwy na fasadzie. Jej właścicielem również był Otto Naujack, który wynajmował w niej lokatorom luksusowe mieszkania. Idziemy dalej ul. Dąbrowszczaków, mijamy kolejną secesyjną kamienicę z 1910 r. pod numerem 18., aż dochodzimy do budynku numer 28.

7. Hotel Dyplomat
400 m, 5 min

W odrestaurowanym budynku mieści się luksusowy hotel. Przed II wojną światową znajdowały się tu biura Generalnego Konsulatu RP, a po 1945 r. – słynna restauracja „Smakosz”, która w latach 70. zmieniła nazwę na „Pod Samowarem”. Skręcamy w lewo, dochodzimy do ul. Partyzantów i kierujemy się w lewą stronę. Mijając zabytkowe zabudowania, docieramy do początku ulicy.

8. Dom Kopernika
800 m, 10 min

Pod numerem 3. znajduje się kamienica z 1905 r. Imię astronoma nadało jej w 1996 r. Stowarzyszenie Mniejszości Niemieckiej. Przed 1939 r. w budynku mieścił się urząd finansowy. Później siedzibę miały w nim instytucje państwowe, a obecnie prowadzona jest tu działalność na rzecz porozumienia polsko-niemieckiego. Zawracamy i idziemy ul. Partyzantów. Pod numerem 30. mijamy kolejną secesyjną kamienicę z datą powstania (1905 r.) na fasadzie. Wreszcie docieramy do pl. Bema.

9. Zabudowa placu Bema
100 m, 1 min

Przed naszymi oczami wznoszą się okazałe budowle z 1905 r. Pod numerem 2 – kamienica neobarokowa, a pod 3 – secesyjna, zdobiona wieżyczkami i płaskorzeźbami. Nie można pominąć także sąsiadującej z nimi kamienicy przy ul. Kopernika 28. To Villa Martha z 1908 r.